Instrukcja znakowania szlaków turystycznych
Od początku zorganizowanych form turystyki znakowaniem i konserwacją szlaków turystycznych zajmowały się stowarzyszenia turystyczne. Pierwsze szlaki turystyczne na ziemiach polskich wyznakowało w górach Towarzystwo Tatrzańskie, następnie prace te kontynuowało Polskie Towarzystwo Tatrzańskie i Polskie Towarzystwo Krajoznawcze, a od roku 1950 prowadzi Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze poprzez wyspecjalizowane komisje statutowe: Komisję Turystyki Pieszej, Komisję Turystyki Górskiej, Komisję Turystyki Narciarskiej, Komisję Turystyki Jeździeckiej i Komisję Turystyki Kolarskiej Zarządu Głównego. Udostępnienie atrakcyjnych terenów nizinnych i górskich szerokim kręgom społeczeństwa – turystom i krajoznawcom, jest jednym z naczelnych zadań PTTK. Cel ten osiąga Towarzystwo przez utrzymanie sieci znakowanych szlaków turystycznych.
Zagadnienia prawne
1) Na podstawie Zarządzenia nr 15/66 Zarządu Głównego PTTK z dnia 30 maja 1966 r. w sprawie wykonywania zadań PTTK w zakresie lądowych szlaków turystycznych, prace te wykonywane są przez odnośne komisje:
– na terenach nizinnych przez komisje turystyki: pieszej, kolarskiej i jeździeckiej;
– na terenach górskich przez komisje turystyki: górskiej i jeździeckiej górskiej;
– przy szlakach narciarskich i nartostradach przez komisje turystyki narciarskiej;
– na terenach nizinnych (poza istniejącą siecią szlaków) przez komisje turystyki kolarskiej.
2) Lądowe szlaki turystyczne podlegają ochronie prawnej na podstawie Ustawy z dnia 20 maja 1971 r. – 3. Kodeks Wykroczeń (Dz. U. Nr 12 poz. 114), którego art. 85 § 2 i 3 stanowią:
„Karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny podlega, kto samowolnie uszkadza, usuwa lub ustawia szlak turystyczny”, a także: „W razie popełnienia wykroczenia określonego w §2 można orzec obowiązek zapłaty równowartości zniszczonego lub uszkodzonego przedmiotu, albo obowiązek przywrócenia do stanu poprzedniego”.
Organizacja prac znakarskich
1) Koordynacją wszystkich prac koncepcyjnych związanych z siecią szlaków zajmują się w imieniu Zarządu Głównego jego statutowe Komisje ZG PTTK:
– Komisja Turystyki Pieszej,
– Komisja Turystyki Górskiej,
– Komisja Górskiej Turystyki Jeździeckiej,
– Komisja Turystyki Narciarskiej,
– Komisja Turystyki Jeździeckiej,
– Komisja Turystyki Kolarskiej.
2) W szczególności do zakresu działań tych Komisji należy:
a/ przygotowanie i prezentowanie koncepcji sieci szlaków turystycznych oraz zagospodarowania wybranych obszarów pod kątem potrzeb turystyki kwalifikowanej;
b/ decydowanie o wszelkich zmianach w sieci szlaków;
c/ prowadzenie dokumentacji szlaków;
d/ nadawanie kodowych oznaczeń szlakom;
e/ nadawanie uprawnień znakarskich, prowadzenie ewidencji znakarzy oraz organizowanie i nadzorowanie kursów znakarskich;
f/ ocenianie planów i zatwierdzanie sprawozdań z realizacji prac znakarskich;
g/ rozdział dotacji na prace znakarskie.
3) Do prowadzenia prac znakarskich Zarząd Główny PTTK uchwałą nr 66/XIII/94 z dnia 10 XII 1994 r. powołał znakarzy, członków kadry programowej Towarzystwa, działających na podstawie odrębnego regulaminu.
Oznakowanie szlaków Jeździeckich
Znaki określające przebieg mogą być w kolorze pomarańczowym, niebieskim i zielonym.
Dopuszcza się stosowanie koloru czarnego jako odcinka dojściowego i łącznikowego.
a. znak podstawowy – kwadrat o boku 150 mm w kolorze białym z umieszczonym centralnie kołem o odpowiednim kolorze o średnicy 60 mm – rys 55
b. znak początku (końca) szlaku – kwadrat o boku 150 mm w kolorze białym z umieszczonym centralnie czarnym kołem o średnicy 100 mm i na nim symetrycznie umieszczonym kołem o odpowiednim kolorze o średnicy 60 mm – rys. 56;
c. znaki zmiany kierunku przebiegu szlaku:
– znak umieszczany przed rozwidleniem: kwadrat o boku 150 mm w kolorze białym z umieszczonym znakiem skrętu w kształcie paska o szerokości 30 mmn zagiętego pod kątem 90° – rys 57;
– znak umieszczany przed rozwidleniem – prostokąt o bokach 150 mm i 200 mm w kolorze białym z umieszczonym znakiem skrętu w kształcie paska o szerokości 30 mm zagiętego w połowie pod kątem 135° – rys. 58;
– znak umieszczany na rozwidleniu – kwadrat o boku 150 mm w kolorze białym z umieszczoną centralnie strzałką o odpowiednim kolorze o długości 150 mm i szerokości 30/90 mm – rys. 59;
d. znak informujący o zmianie kierunku szlaku lub umieszczony w miejscu gdzie przebieg szlaku nie może być wystarczająco oznakowany – kwadrat o boku 150 mm w kolorze białym z umieszczonym centralnie wykrzyknikiem (wysokość wykrzyknika 120 mm, średnica kropki 30 mm) – rys. 60;
e. znak informujący o postoju lub popasie – kwadrat o boku 200 mm w kolorze białym z umieszczonym na nim piktogramem głowy konia i nad nim czarnym zarysem dachu-rys. 61.
f. znak informujący o stajni etapowej – kwadrat o boku 200 mm w kolorze białym z umieszczonym na nim piktogramem głowy konia i czarnym zarysem dachu i ścian stajni; u dołu znaku można podać odległość do stajni etapowej – rys. 62.
- Urządzenia informacyjne:
a. drogowskaz o wymiarach 150 x 450 mm (w tym strzałka kierunkowa 110 mm), na białym tle w czarnym kolorze umieszcza się napis PTTK, numer szlaku, piktogram głowy konia, nazwę miejscowości i odległość w kilometrach lub godzinach albo piktogram popasu/postoju lub stajni etapowej i odległości w metrach. Krój i wielkość liter jak na rysunku; skróty km, h oraz m należy pisać małymi literami; w górach należy podawać odległość w godzinach marszu stępem. Na grocie strzałki znak podstawowy szlaku, na odwrocie drogowskazu nazwa jednostki znakującej – rys. 63, 64 i 65;
b. tabliczka o wymiarach 150 x 150 mm, na białym tle centralnie umieszczony czarny wykrzyknik (wysokość wykrzyknika 120 mm, średnica kropki 30 mm) – oznacza nakaz poruszania się ze zwiększoną uwagą lub konieczność zejścia z konia (stromy odcinek szlaku, zawały leśne, odcinki zabronione, inne przeszkody lub miejsca trudne, skrzyżowanie z ruchliwą drogą itp.) – rys. 66;
c. tabliczka z numerem szlaku o wymiarach 120 x 200 mm, na białym tle w czarnym kolorze numer szlaku i piktogram głowy konia a obok po prawej stronie o odpowiedni kolor znaku podstawowego szlaku – rys. 67;
d. tabliczka o wymiarach 200 x 200 mm na białym tle centralnie umieszczony wykrzyknik o odpowiednim kolorze (wysokość wykrzyknika 120 mm, średnica kropki 30 mm), a z lewej i prawej jego strony piktogramy głowy konia w kolorze czarnym – oznacza początek (lub koniec) wspólnego odcinka ze szlakiem pieszym lub rowerowym – rys. 68.
Znakarze Górskich Szlaków Jeździeckich
