Z wielkim żalem i smutkiem zawiadamiamy,
że w dniu 3 października 2021 r.
zmarł nasz wspaniały Kolega
Członek Honorowy PTTK
Jan Krzysztoń
(1948−2021)
Na ponad 70 lat działalności Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego przez ponad 50 lat wspierała ją praca Jana Krzysztonia. Działalność turystyczną rozpoczął w okresie studenckim, kiedy to w 1967 r. przyjechał z rodzinnej Wielkopolski do Szczecina i jesienią tego samego roku został przewodniczącym Komisji Turystyki i Sportu Rady Uczelnianej ZSP w II Studium Nauczycielskim w Szczecinie.
Do Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego wstąpił 29 czerwca 1968 r. i w tym samym roku został wiceprezesem Koła Uczelnianego PTTK, którym był do 1969 r. Od tego czasu nieprzerwanie związany był z Towarzystwem. Pełnił wiele funkcji na różnych szczeblach PTTK. Był wiceprezesem Akademickiego Klubu Turystycznego „Kroki” Oddziału Międzyuczelnianego PTTK (1971−1973), członkiem Sądu Koleżeńskiego Oddziału Akademickiego PTTK Szczecinie (1974−1976), skarbnikiem Zarządu tego Oddziału (1978−1979), następnie członkiem Komisji Rewizyjnej tegoż Oddziału (1979−1980) i jej prezesem (1983−1984).
Był niezrównanym organizatorem i kierownikiem obozów wędrownych i rajdów, np. Ogólnopolskiego Rajdu Studenckiego „Vineta VII”, I Ogólnopolskich Akademickich Marszy na Orientację „Matnia”, II Centralnych Finałów Turystycznych Imprez na Orientację. Zdobywał uprawnienia: przodownika turystyki pieszej (1971 r., w 2007 r. uzyskał tytuł honorowego przodownika turystyki pieszej), przodownika turystyki górskiej (1975 r.), przewodnika turystycznego (1976 r.), instruktora krajoznawstwa regionu (1977 r., w 1995 r. został instruktorem krajoznawstwa Polski), instruktora imprez na orientację (1981 r.).
Współtworzył w Szczecinie Studenckie Koło Przewodników Turystycznych. Przekazywał swoją wiedzę innym na kursach organizatorów turystyki, strażników ochrony przyrody i przewodnickich, co kontynuował w Oddziale Akademickim i później w Zarządzie Wojewódzkim oraz Oddziale Zachodniopomorskim PTTK. Był jednym z pomysłodawców i kierownikiem pierwszego „Spotkania Pokoleń” (rokrocznie od 1978 r.), największej imprezy turystycznej osób kiedykolwiek związanych z turystyką studencką w Szczecinie, odbywającej się w formie kilkudniowego biwaku.
Doświadczenia z tych czasów wykorzystał potem, tworząc w 1990 r. Oddział Zachodniopomorski PTTK i kiedy był w jego władzach, w tym w latach 2005−2009 prezesem, a także kiedy w latach 1994−2002 był członkiem Rady Programowej ds. Młodzieży Szkolnej Zarządu Głównego PTTK.
W roku 1977 Jan Krzysztoń rozpoczął pracę zawodową w Zarządzie Wojewódzkim PTTK jako starszy instruktor ds. oddziałów i jednocześnie otrzymał pod swoją opiekę Komisję Młodzieżową ZW PTTK. Zaangażował się wówczas w organizację eliminacji wojewódzkich Ogólnopolskiego Młodzieżowego Turnieju Turystyczno-Krajoznawczego. W 1978 r., kiedy w Szczecinie odbywał się centralny finał OMTTK Jan Krzysztoń był ich komandorem, a podczas kolejnego centralnego finału w 2014 r. w Barlinku sędzią głównym. Praca z młodzieżą biorącą udział w OMTTK przez ponad 30 lat była dla Niego niezwykle ważna. Z tych młodych ludzi wyrosło wielu obecnych działaczy Towarzystwa. Jan Krzysztoń był również pomysłodawcą i przez wiele lat organizatorem Konkursu Krajoznawczego „Czy znasz swoje miasto, wieś, region” najpierw o Nagrodę Wojewody Szczecińskiego, a później Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego. Przez wiele lat był także organizatorem finału wojewódzkiego Ogólnopolskiego Konkursu Krasomówczego dla Dzieci i Młodzieży. W 1997 r. stał się prekursorem popularnych dziś gier miejskich. Zainicjował trwające do 2007 r. rajdy dla młodzieży szkolnej pn. „Poznajemy Osiedla Szczecina”, angażując w nie przewodników i właścicieli obiektów krajoznawczych. Dbał też o opiekunów SKKT PTTK. We wrześniu 2000 r. zainicjował organizację Zlotu Opiekunów SKKT PTTK Województwa Zachodniopomorskiego i był organizatorem siedmiu pierwszych. Przez siedem lat (do 2007 r.) był również współorganizatorem Wigilijnego Spotkania Opiekunów SKKT, zawsze z bogatym programem krajoznawczym oraz gromadzącego każdorazowo po kilkadziesiąt nauczycieli ze Szczecina i najbliższych okolic.
Jan Krzysztoń stworzył Regionalną Pracownię Krajoznawczą PTTK w Szczecinie i był jej długoletnim kierownikiem (1983−2011). W dużej mierze dzięki osobowości Jana Krzysztonia Regionalna Pracownia Krajoznawcza PTTK zawsze tętniła życiem. Zarażał swymi krajoznawczymi pomysłami i potrafił angażować innych w turystyczną działalność. Niejednokrotnie to dzięki Niemu młodzież nie kończyła swej przygody z turystyką w szkole, lecz kontynuowała ją na studiach, a prowadzona przez Jana Krzysztonia Regionalna Pracownia Krajoznawcza była w Jego rękach prawdziwą kuźnią krajoznawców i patriotycznego wychowania. Przychodzono na prelekcje krajoznawcze, slajdowiska, kursy, spotkania z piosenką turystyczną, weryfikować odznaki turystyczne czy też przygotowywać się do eliminacji OMTTK. Zorganizował również szkolenie kierowników regionalnych pracowni krajoznawczych w 2009 r., a kilka lat później centralne szkolenie (również dla RPK) w zakresie inwentaryzacji krajoznawczej. Jan Krzysztoń aktywnie bowiem uczestniczył wcześniej w inwentaryzacji krajoznawczej województwa. Rokrocznie organizował letnie dwutygodniowe obozy rowerowe dla młodzieży szkół średnich (po kilkanaście osób każdy), w czasie których zinwentaryzowano w ciągu kilku lat gminy: barlinecką, cedyńską, chojeńską, golczewską, gryficką, moryńską, reską, suchańską, dębniańską. Był jednym z głównych organizatorów odbywającego się w Szczecinie w 1982 r. Centralnego Zlotu Aktywu Krajoznawczego (CZAK). W latach 1985−1990 z inicjatywy Jana Krzysztonia powstało 15 numerów biuletynu „Informacje Krajoznawcze”, które również dzięki Niemu odrodziły się w 2001 r. w formie cenionego turystyczno-krajoznawczego czasopisma „Wędrowiec Zachodniopomorski”. Dzięki merytorycznemu oku redaktora Krzysztonia i Jego nieraz całonocnym pracom korektorskim do 2014 r. powstało 25 numerów tego pisma.
Jako strażnik ochrony przyrody angażował się w ochronę środowiska naturalnego, szczególnie w zakresie szkoleń, organizując kursy strażnika ochrony przyrody. W latach osiemdziesiątych XX w. przez siedem lat reprezentował PTTK w Wojewódzkim Inspektoracie SOP, a w latach dziewięćdziesiątych przez dwie kadencje był członkiem Rady Ochrony Przyrody przy Wojewodzie Szczecińskim. W latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych był również organizatorem corocznego Zjazdu Społecznych Opiekunów Zabytków Województwa Szczecińskiego.
W 1993 r., w 750. rocznicę nadania Szczecinowi praw miejskich, Jan Krzysztoń był jednym z inicjatorów powstania Miejskiego Szlaku Turystycznego PTTK, który tworzy czerwona, przerywana linia, malowana na chodnikach, wiodącą ponad 7 km pętlą przez najciekawsze obiekty w centrum miasta, przy których znajduje się trójjęzyczna tablica informacyjna. Współtworzył też wielokrotnie wznawianą mapkę szlaku w językach polskim, niemieckim, angielskim, rosyjskim, francuskim i hiszpańskim.
Z każdym potrafił nawiązać dialog, niezależnie od tego, czy był wolnym turystycznym strzelcem, członkiem PTTK, czy też wywodził się z jakiejś innej organizacji. Stąd przez lata owocnie współpracował z Polskim Towarzystwem Schronisk Młodzieżowych i z Polskim Związkiem Głuchych (był między innymi współorganizatorem Ogólnopolskiego Rajdu Niesłyszącej Młodzieży Szkolnej), z kadrami urzędników kuratorium, miasta czy samorządu.
Był skarbnicą wiedzy o dziejach, ludziach i tradycji zachodniopomorskiego PTTK; autorem wielu haseł w „Encyklopedii Szczecina” na temat działaczy i jednostek PTTK. Jako pracownik Działu Regionalnego Książnicy Pomorskiej Jan Krzysztoń organizował od lat wystawy poświęcone regionalistom, głównie działaczom PTTK.
Za swoją pracę oraz działalność turystyczną, krajoznawczą i kulturalną był wielokrotnie wyróżniany odznaczeniami państwowymi, resortowymi, wojewódzkimi i organizacyjnymi, między innymi: Srebrnym Krzyżem Zasługi, odznaką honorową „Za Zasługi dla Turystyki”, Gryfem Pomorskim, Złotą Honorową Odznaką PTTK, tytułem „Zasłużony Pracownik PTTK”, tytułem i medalem Nauczyciel Kraju Ojczystego. W roku 2017 na XIX Walnym Zjeździe PTTK został uhonorowany godnością Członka Honorowego PTTK.
Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze poniosło wielką stratę. Odszedł na wieczną wędrówkę wspaniały, szlachetny i prawy człowiek, niestrudzony krzewiciel wiedzy o ojczystym kraju, niezapomniany Kolega i Przyjaciel. Będzie Go nam bardzo brakowało.
Cześć Jego Pamięci!
Władze Naczelne Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego
Uroczystości pogrzebowe odbędą się w piątek 8.10.2021 r. − o godz. 15:00 odprawiona zostanie msza św. w kaplicy cmentarnej na Cmentarzu Parafialnym w Ludomach (niedaleko Oborników, woj. wielkopolskie), następnie odbędzie się pochówek w grobie rodzinnym.
